به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سید صادق حقیقت پژوهشگر اندیشه سیاسی اسلام و استاد دانشگاه در بررسی ابعاد دیپلماسی پیامبر در حکومت اسلامی اظهار داشت: هدف پیامبر از تشکیل دولت اتمام و تکمیل اخلاق بود و یکی از تفاوت‌های سیاست اسلامی با سیاست سکولار این است که سیاست اسلامی مبتنی بر اخلاق اسلامی و معطوف به سعادت است، اما سیاست سکولار معطوف به سعادت نیست بلکه آن چیزی که در فقه سکولار اهمیت دارد، منافع ملی و مفاهیمی از این قبیل است.

 

وی با بیان این مطلب به ایجاد انحراف در این دیپلماسی اشاره کرد و گفت: به نظر من این انحراف از سقیفه آغاز شد، امروزه نیز انحرافاتی براساس دوری از مسیر پیامبر برای مسلمانان رخ داده است، القاعده و بوکو حرام که شاهد آن هستیم براساس فراموشی روش‌های پیامبر رخ داد که روشی مبتنی بر گفت‌وگو و تسامح حداکثری است، گروه‌های تکفیری جنگ، خونریزی و خشونت را به خیال خود از اسلام گرفته‌اند، تکیه بر مفاهیمی مانند خشونت و جنگ و آلت دست شدن برای قدرت‌های بزرگ مهم‌ترین عامل برای انحرافات گروه‌های تکفیری و مصون به گروه‌های جهادی است.

روشنفکری دینی به کاربرد فقه سیاسی اعتقاد چندانی ندارد
حقیقت در بررسی این انحراف دینی گفت: در دیپلماسی پیامبر برای دولت‌های اسلامی امروزی سه جریان فکری وجود دارد، با مقایسه کوتاه می‌فهمیم کدام جریان وضعیت امروز مسلمانان را بهتر می کند. یک، جریان سنتی است که هر آن چیزی که در زمان پیامبر وجود داشته بدون تغییر برای دوران امروز بکار می برد، در مقابل این رویکرد روشنفکری دینی قرار دارد و به فقه سیاسی و کاربرد دیپلماسی پیامبر برای دنیای امروز مسلمانان اعتقاد چندانی ندارد.

وی افزود: در بین این دو، جریان نواندیشی دینی قرار دارد که با اعتقاد به اعتبار و حجیت فقه سیاسی معتقد است که می‌توان با اجتهادات جدید فقه را امروزین کرد و دولت مدرن اسلامی می‌تواند از دیپلماسی پیامبر در این راستا کمک بگیرد. نواندیشی دینی معتقد است که اجتهاد و برداشت از فقه سیاسی و سیره پیامبر و ائمه می‌تواند همراه و همگام با صلح طلبی، احترام به حقوق ملت‌ها و حقوق بشر باشد. من شخصا به گروه اخیر تعلق دارم و معتقدم که نواندیشی دینی نه تنها یک امر ممکن بلکه امری ضروری و لازم است.

تعامل دولت اسلامی با جهان با همراهی فقه سیاسی و فلسفه سیاسی
این استاد دانشگاه توضیح داد: دولت اسلامی اگر مبنای تئوری خود را نواندیشی دینی قرار دهد، می‌تواند با مبنا قرار دادن فقه سیاسی در کنار فلسفه سیاسی و با مبنا قرار دادن سنت در کنار تجدد به همروی سنت و تجدد و همروی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی دست پیدا کند و با جهان مدرن تعامل سازنده‌ای داشته باشد.

 

سید صادق حقیقت در پایان خاطر نشان کرد: به نظر من در مواجهه با این مشکلات فوق دو رویکرد در بین علمای شیعه و سنی مشاهده می‌کنیم، یکی برخورد «محافظه کارانه» است که از کنار این مسایل به راحتی می‌گذرند و بی‌توجه به کشتار هزاران مسلمان فقط به کلیاتی در این زمینه اکتفا می کنند که خونریزی کار درستی نیست یا آن را محکوم کنند در مقابل این رویکرد، یک رویکرد به نام «رویکرد تقریبی» وجود دارد که از زمان آیت‌الله بروجردی و تعاملات ایشان با شیخ شلتوت به وجود آمد، راهی که بین اختلافات تاریخی و کلامی تفکیک قائل شدند.